Gıda enflasyonu yoksulu, ulaştırma enflasyonu zengini vurdu

Abstract

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon sepeti ağırlıklandırması esasen temsili (ortalama) hane halkının harcamalarının bileşimini yansıtmaktadır. Dolayısıyla tüketici fiyat değişimleri de (TÜFE enflasyonu) bu temsili hane halkının maruz kaldığı enflasyondur. Oysa farklı gelir ve harcama gruplarında yer alan hanelerde tüketim sepetinin mal ve hizmet bileşimi de farklıdır. Bu nedenle enflasyon oranları da zaman içinde az ya da çok farklılaşabilir. Bu araştırma notunda, TÜİK’in Hane halkı Bütçe Anketi’nin (HBA) tüketim harcamaları bilgileri kullanılarak, Nisan 2017-Nisan 2019 dönemi için tüketim harcamalarına göre sıralı haneler arasında en fazla harcamayı yapan %20’lik grup ile en az harcamayı yapan %20’lik gruba özgün enflasyon oranları (kısaca zengin enflasyonu, yoksul enflasyonu) hesaplanmıştır. Bu konuda yayınladığımız önceki Betam Araştırma notlarında 2003-2017 Mayıs döneminde yoksul enflasyonunun zengin enflasyonuna kıyasla belirgin ölçüde daha yüksek gerçekleştiğini göstermiştik.Nisan 2017-Nisan 2019 döneminde gıda fiyatlarında ortaya çıkan ve kamuoyunda etki yaratan büyük artışlara rağmen zengin ve yoksul enflasyonları arasında dikkate değer bir fark oluşmadığı görülmektedir. Bu sonucun başlıca nedeni, gıda ve barınma harcamalarında meydana gelen yüksek artışlar yoksul enflasyonunu beklendiği gibi çok olumsuz etkilerken, başta ulaştırma fiyatlarında gerçekleşen artışlar olmak üzere lüks sayılabilecek diğer harcama kalemlerindeki artışların zengin enflasyonunda da aynı ölçüde yükselişe neden olmasıdır.