Caz müziğinin temel bileşenlerinin yaygın ve örgün eğitim kurumlarında uygulanmasına yönelik stratejik yaklaşımlar : etkinlik örnekleri üzerinden bir analiz ve değerlendirme denemesi

Abstract

Bu çalışma, 20. yüzyıl sanatında ifadenin özgürleşmesine; kişisel dışavurum, grup dinamikleri ve deneyimlenen ân’a dair farkındalıkların geliştirilmesine önemli katkılar sağlamış bir tür olan caz müziğine ait temel kavram ve pratiklerin, ülkemiz yaygın ve örgün eğitim kurumlarında—özellikle de müziğin sosyalleştirici boyutuna vurgu yaparak içselleştirilmesine—yaratıcı bir faaliyet olarak uygulanabilmesine yönelik örnekler oluşturmak amacıyla hazırlanmıştır. Her ne kadar eğitim ve caz müziği alanında genişçe bir kaynak mevcutsa da, caz müziğinin sınıf içi etkinliklerine adapte edilebilirliğini; yaygın ya da örgün eğitimde işlevselleştirilebilirlik olanaklarını irdeleyen çalışmalara halen ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmanın böylesi bir kazanıma hizmet etmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda öğrencilerin hali hazırda kullandıkları, kolay ulaşılabilir, gündelik çalgılarla bir yandan cazın ritmik, melodik, armonik ve biçimsel öğelerini tecrübe ederek bilişsel ve psikomotor gelişim sağlamaları beklenirken; diğer yandan caz doğaçlaması yoluyla kendilerini ifade etme; kendilerine güven duyma; kendilerine özgü “sesi bulma”; yaratıcı düşünme; takım çalışması yapabilme; problem çözme gibi kişilik özellikleri kazanmalarına katkı sağlanması hedeflenmiştir. Belli bir yaş aralığı ve hazır bulunuşluk düzeyi beklenmeden, daha önce caz eğitimi almamış eğitimcilerin de kolaylıkla uygulayabilecekleri pratiklikte olmasına özen gösterilerek hazırlanan etkinlikler, 4 ana başlık altında toplanarak araştırmacının halen müzik öğretmeni olarak görev yapmakta olduğu okulda 10. sınıf seçmeli müzik dersi alan 20 kişilik öğrenci grubu ile dört hafta boyunca, haftada iki ders saati süresince, çalışılmıştır. 4 haftalık süreç sonrasında öğrencilerle yapılan görüşmelerde, etkinliklerden çok keyif aldıkları, bu müziği tanımış olmaktan dolayı mutlu oldukları, v ilerideki yaşantılarında bu müziğe mutlaka yer verecekleri; bilhassa doğaçlama çalışmalarında kendilerini özgür hissettikleri, kendilerine güven kazandıkları, ön yargılı olmamaları ve yeniliklere açık olmaları gerektiği şeklinde çıkarımlarda bulundukları gözlemlenmiştir. Yine çalışma öncesi ve sonrası yapılan testlerde, öğrencilerin caz müziğinin temel bileşenlerine dair bilgi düzeylerinde bir hayli artış yaşandığı belirlenmiştir. Tüm bu sürece ilişkin sayısal veriler Değerlendirme Bölümü’nde sunulmuş, öğrenci ve öğretmen görüşlerine dair çıkarımlar Tartışma ve Sonuç Bölümü’nde yorumlanmış, uygulamalar esnasında yapılan görüntü kayıtları cd’ye aktarılarak teze eklenmiştir.