Bankacılık sisteminde yeniden yapılandırma : ticari bankalarda performans yönelişleri (Türkiye 2001-2004 örneği)

Abstract

Türkiye’de bankacılık sektörü, para ve sermaye piyasalarında stratejik bir rol oynamaktadır. Bankacılık sektörünün sağlamlığı ve etkinliği, ekonomik büyümeye katkı sağlamak ve finansal kriz riskini azaltmak için ekonomi için hayati bir önem taşımaktadır. Türk Bankacılık Sektörü, 2001-2004 döneminde yoğun bir yeniden yapılandırma süreci geçirmiştir. Çalışmanın, temel amacı, yeniden yapılandırma sürecinde bankacılık sektörünün finansal, etkinlik ve verimlilik performansını değerlendirmektir. Birinci bölümde, bankacılık krizlerinin genel özelliklerini belirlemek amacıyla finansal kriz literatürü incelenmiş ve Türk Bankacılık Sektöründe yakın geçmişte yaşanan krizlere yol açan temel unsurlar analiz edilmiştir. İkinci bölümde, Bankacılık Sektörü Yapılandırma Programlarının teorik çerçevesi ve Türkiye uygulaması incelenmiştir. Son bölümde ise, 2001-2004 döneminde, parametrik olmayan Veri Zarflama Analizi kullanılarak, çeşitli etkinlik ölçüleri tahmin edilmiştir. Toplam Faktör Verimliliğini değerlendirmede, Malmquist endeksi kullanılmıştır. Çalışmamızda, ayrıca, etkinlik ölçüleri ile seçilmiş finansal oranlar arasındaki ilişki araştırılmıştır. Çalışmamızın sonuçlarına göre, inceleme döneminde, teknik, saf teknik, maliyet ve tahsis etkinliklerinde önemli bir etkinlik kazanımı elde edilememiştir.

Çalışmanın diğer sonuçları ise şöyle sıralanabilir: (1) Türk bankacılık sektöründe teknik etkinsizliğin temel kaynağı, saf teknik etkinsizlikten çok ölçek etkinsizliğidir. (2) Maliyet etkinsizliğinin nedeni tahsis etkinsizliğidir. (3) Sektörde bankaların büyük bir çoğunluğu ölçeğe göre azalan getiriden kaynaklanan ölçek etkinsizliğine sahiptir. (4) Bankaların etkinlikleri sahiplik yapısı ve ölçeğe göre farklılaşmaktadır. (5) Dönemde, etkinlik artışından çok, teknolojik ilerlemeye bağlı verimlilik artışı elde edilmiştir. (6) Etkinlik ölçüleri ile seçilmiş finansal oranlar arasında ilişki vardır.