Türkiye’de ulusal AUS mimari planının geliştirilme süreci ve kullanıcı hizmetlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma

Abstract

Ülkemizde kentsel nüfusun ve kişi başına otomobil sayısının giderek artma eğiliminde olması; çeşitli ulaşım, trafik ve çevre sorunlarının gelişmesine zemin hazırlamaktadır. Yayımlanan çok sayıda istatistik ve analiz, devam eden yatırımlara rağmen, bu sorunların çözümünde arzulanan düzeyde bir başarı elde edilemediğini göstermektedir. Bu durumda hem anılan sorunların çözümü, hem de gelişen taşıt teknolojileri, akıllı cihazlar ve internet teknolojilerinin gündeme taşıdığı ulaşımda konfor, hız, düşük maliyet ve güvenlik arayışı gibi küresel eğilimlerin karşılanabilmesi için Akıllı Ulaşım Sistemlerinin (AUS) daha etkin bir şekilde kullanılmasını zorunlu hale getirmektedir. Gelişmiş ülkeler bu amaçla AUS uygulamalarını bir mimari plana bağlı olarak yürütmektedir. Öyle ki, ulaşımın sürdürülebilirliğinin tartışıldığı bir zeminde ulaşımla ilgili temel paradigmalarda ve idari/teknik yapılanmalarda köklü değişiklikler gerekmekte; bu değişiklikler ancak böyle bir plana bağlı olarak gerçekleştirilmektedir. Son yıllarda bu yaklaşımın gerekliliği ülkemizde de kabul görmeye başlamıştır. Bunun bir sonucu olarak 2013 yılı itibariyle Ulusal AUS Strateji Belgesi yayımlanmış ve Ulusal AUS Sistem Mimarisini geliştirme süreci başlatılmıştır. Bu çalışmada, anılan sürece katkı sağlamak amacıyla Ulusal AUS Sistem Mimarisinin Geliştirilme Süreci ve Kullanıcı Hizmetlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma yapılmıştır. Buna göre, ulusal mimari, bütün AUS kullanıcı hizmetlerinin yerine getirilmesinde rol alan alt-sistemlerin birbiri ile etkileşimini tanımlayan bir çerçeve sunmalıdır. Etkin bir ulaştırma/enformasyon altyapısının oluşturulabilmesi için, AUS sistem mimarisi açık ve esnek bir yapıya sahip olmalıdır. Tasarım sürecinde öncelikle bütün paydaşların AUS hizmetlerinden beklentileri değerlendirilerek AUS kullanıcı hizmetleri ve hizmet ihtiyaçları tanımlanmalıdır. Ardından mantıksal ve fiziksel bir çerçeve oluşturularak kurulum paketleri ve gerekli standartlar belirlenmelidir. Çalışmada bu amaçla tanımlı tip bir AUS mimarisinin ve nesne yönelimli analiz yönteminin kullanımının uygun olacağı sonucuna varılmıştır. Bu kapsamda Ulusal AUS sisteminde karşılanması beklenen kullanıcı hizmetleri için bir öneri listesi oluşturulmuş; Türkiye için bir ulusal AUS mantıksal ve fiziksel çerçevesinin nasıl geliştirilmesi gerektiği konusu incelenmiş ve süreç ile ilgili bir yol haritası sunulmuştur.

Our country's urban population and the increasing number of cars per capita causes to rise of various transport, traffic and environmental problems. Numerous statistics and analysis which are published for the solution of the problem show that a desired level success can not be obtained despite ongoing investments. In this case, it is necessary to use more effective the Intelligent Transportation Systems to satisfy not only the solution of such problems but also emerging vehicle technologies, the comfort in transportation which is brought to attention by smart devices and the internet technology, speed, low cost, security quest and global tendencies. Therefore developed countries maintain Intelligent Transportation System applications by depending on an architectural plan. Indeed, as discussed sustainability of transport, transport-related basic paradigms and administrative / technical embodiments, changes are needed drastically. On these changes, but depending on such a plan is carried out. In recent years necessity of this approach has begun to accept in the our country. As a result of this, in 2013 National ITS Strategy Document are published and National ITS System Architecture development process has been initiated. Process Development of National ITS System Architecture and User Services has conducted a research in order to contribute to the process. Accordingly, the national architecture should provide a framework defining the interaction of sub-systems that takes a role in fulfillment of all ITS user services. In order to be created effective transportation / information infrastructure, ITS system architecture must be open and flexible. In the design process, firstly by evaluating all stakeholders’ expectations from ITS services, ITS user services and service needs should be defined. Then the installation packages and necessary standards must be determined by creating logical and physical framework. In this study, it is concluded that use of a defined type ITS architecture and object-oriented analysis is appropriate. In this context, a suggestion list is made which is expected to compensate in national ITS system for user services. It is examined how to develop a logical and physical framework of national ITS for Turkey and presented a roadmap on the process.