Afete duyarlı kentsel planlama ve dönüşüm süreci ; Bahçelievler örneği

Abstract

Ülkemiz kentleri aşırı nüfus yığılmaları, çarpık kentleşme, afet tehlike ve riskleri, yanlış yer seçimi kararları gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanan sorunlarla karşı karşıyadır. Bu sorunların her biri, ülkemiz için kentsel dönüşüm ihtiyacını doğuran faktörlerdir. Bunun yanı sıra bir başka kent yenileme nedenini ise, afetler ve afet riskleri oluşturmaktadır. Kent yenileme anlayışından faydalanılarak kentlerimizde meydana gelen doğal afetlerin kayıpları ortadan kaldırılabilir. Bu kapsamda, İstanbul metropoliten alanı içerisinde önemli bir konuma sahip olan Bahçelievler İlçesinde kentsel planlama ve kentsel dönüşüm kavramları doğal afetler kapsamında incelenmiştir. Yoğun gündem konusu olan ve Bahçelievler ilçesinde gerekliliği her geçen gün daha da önem arz eden “Kentsel Dönüşüm” kavramının tartışıldığı bir süreçte bu tez çalışması ile yerel ve merkezi idarenin getirilen öneriler doğrultusunda dikkatinin çekilmesi amaçlanmaktadır. Birinci bölümde çalışmanın amacı, çalışmaya esas olan afetin kavramsal çerçevesi, etkileri, yönetim safhaları ve tehlike kavramları açıklanarak çalışmanın teorik çerçevesi belirlenmiştir. İkinci bölümde Türkiye’nin mevcut afet yönetim sistemi ele alınarak ülkemizde meydana gelen 1999 Marmara ve 2011 Van-Erciş depremleri incelenmiş buna karşın uluslararası ölçekte ABD ve Japonya’nın afet yönetim sistemlerine değinilmiştir. Üçüncü bölümde kent ve kentleşme kavramlarının gelişimi, kentsel risk kaynakları ve afetlerle ilişkileri kurulup, kentsel dönüşümden yararlanarak afet zararlarının azaltılması için yapılması gerekli genel planlama ilkeleri ve yöntemlerinden bahsedilmiştir. Dördüncü bölümde çalışma alanının; konumu, tarihsel gelişim süreci, fiziki ve sosyal analizleri yapılarak kentsel dönüşüm sisteminin işleyiş tarzı irdelenmiş tez çalışmasının amacı doğrultusunda kentsel dönüşüme yönelik önerilerin altlıkları oluşturulmuştur. Beşinci ve son bölümde ise Bahçelievler İlçesinde kentsel dönüşümden yararlanarak afet zararlarının azaltılmasına yönelik müdahale kararlarından bahsedilmiştir.

The cities of our country are facing some problems because of several reasons such as overpopulation, irregular urbanization, the dangers and the risks of natural disasters and wrong choices of settlement. Each one of these problems require urban regeneration for the country. In addition to this, other reasons for urban renewal are natural disasters and the risks of these disasters. By utilizing urban renewal it is possible to get rid of the losses caused by natural disasters. In this regard, the concepts of city planning and urban regeneration are analyzed in relation with natural disasters and earthquakes in Bahçelievler district which has an important location in İstanbul metropolitan area. This issue is widely discussed and there is no doubt that it is of great significance to Bahçelievler district; the issue of urban regeneration is becoming increasingly important day by day. The purpose of our study is to attract the attention of the local government in the light of our suggestions. In the first part, theoretical frame of our study is defined by explaining the conceptual frame of the disaster which is the basis of the study, the effects of it, the stages of its management and the concept of danger. In the second part, Turkey’s present disaster management system is analyzed and in relation to this the earthquakes of 1999 Marmara and 2011 Van-Erciş are analyzed. After all, disaster management systems of USA and Japan are also examined. In the third part, the evolution of the concepts of city and urbanization is examined and in this regard, the sources of risks for the cities and their relations to natural disasters are established. As a result, in order to reduce the losses of the possible disasters, general planning principles and methods that should be developed are discussed. In the fourth part, we examined how the urban regeneration system works by making physical and social analysis of the location of the area and the process of its historical development, thus the basis of suggestions for urban regeneration is formed in accordance with the purpose of our study. In the fifth and final part, we talked about the decisions of intervention for the purpose of minimizing possible bad results of natural disasters by utilizing urban regeneration in Bahcelievler district.