Şehir içi karayolunun etkin ve verimli kullanılmasına yönelik bir araştırma

Abstract

Trafik problemi, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin baş etmesi gereken konuların başında gelmektedir. Bu sebeple pek çok kent, bütçesinin büyük bir bölümünü ulaşım yatırımlarına ayırmaktadır. Trafik problemlerinin çözümünde ilk akla gelen uygulamalardan karayolu kapasitesini artırma uygulamaları, kısa vadede trafik problemlerini çözse de uzun vadede trafiğe çözüm olmamaktadır. Yapılan karayolu yatırımları kendi trafiğini doğurmakta, ulaşım rahatladıkça trafiğe çıkan araç sayısı artmakta ve bir süre sonra trafik sıkıntıları yeniden ortaya çıkmaktadır. Hızlı Otobüs Taşımacılığı (Bus Rapid Transit, BRT) ve Otobüs Şeridi (Bus Lane) uygulamaları, son yıllarda dünyanın birçok ülkesinde hızla yayılmaktadır. Bunun sebebi; bu projelerin kısa sürede tamamlanması ve hızlı bir şekilde olumlu sonuçlar alınması. İstanbul’da bu sistemlerin örnek uygulamaları yapılmıştır. Bu tez kapsamında Dünyadaki ve İstanbul’daki Hızlı Otobüs Taşımacılığı uygulamaları (Metrobüs Sistemi ve Toplu Ulaşım Şeridi) ve birçok ülkede uygulamaları olan fakat Türkiye’de benzer uygulaması bulunmayan doluluk oranı yüksek olan (içinde 3 ve daha fazla kişi olan) araçlarında kullanabileceği şerit uygulamaları incelenmiştir. İstanbul’da mevcut karayollarında yüksek doluluklu şerit uygulamalarının trafiğe etkisinin değerlendirilmesi için 2 farklı güzergâhta PTV Vissim trafik mikrosimülasyon programı ile mevcut durum ve senaryo modelleri yapılmıştır. Tez kapsamında yapılan bu modellerde mevcut karayolu altyapısının verimli kullanılması ve kişi başı ortalama seyahat süresinin azaltılması amaçlanmıştır. Senaryo modellerde toplu ulaşım araçlarının ve yüksek doluluklu araçların seyahat süreleri kısaldı. Ayrıca sistemdeki tüm kişilerin ortalama kişi başı seyahat süresinin azaldığı tespit edilmiştir.

Traffic problem is one of the most important issues that must be solved in developed and developing countries. Therefore, many cities use most of their budget to transportation investments. Projects to increase highway capacity are the first thing coming to mind in an attempt to solve traffic problem. Although these projects are useful for short-term, they are not long-term solutions for traffic problem. New highway projects encourage people to drive their cars instead of using public transportation. Because of this, new traffic congestions emerge. ‘Bus Rapid Transit’ and ‘Bus Lane’ projects are rapidly getting popular around the world since these projects have been completed in a short time. In addition, it is a fact that positive results have been obtained after these projects were being implemented. ‘Bus Rapid Transit’ and ‘Bus Lane’ were put into practice in İstanbul. As part of this thesis, these projects were researched with their examples in İstanbul and the world. Also ‘High Occupancy Vehicle Lane’ (HOV) project which is not implemented in Turkey was handled in the thesis. HOV suggestions at two different routes in İstanbul were modeled with PTV Vissim traffic simulation program. Present and suggestion models were modeled. Aim of the modals was using the present highway capacity productively and decreasing travel time per person. Public transportation vehicle and HOV vehicle’s travel time were decreased. In addition this, average travel time per person was decreased.