Mülkiyet hakkı-kamu yararı-plan kararları ilişkisinin sorgulanması İstanbul - Kadıköy - Merdivenköy örneği

Abstract

Bu çalışmada kent planlarında donatı alanı olarak belirlenen ortak alanlarda kalan özel mülkiyetteki taşınmazların mülkiyet hakkı kullanımlarının engellenmesi durumunun kamu yararı kavramı çerçevesinde tarihsel gelişim sürecindeki öncelikler çerçevesinde incelenmesini içermektedir. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Kavramsal yaklaşım olup çalışmanın anahtar kelimeleri ve genel kavramlara ilişkin açıklamalar bölümüdür. İkinci bölümde, Dünyada ve Türkiye’de mülkiyet sahipliliği ve planlama kavramlarının gelişim sürecinin özetlendiği ve özellikle Ülkemizde 1839 tarihli Tanzimat Fermanı’ndan itibaren mülkiyet, imar düzenlemesi ve imar plan kararlarına ilişkin günümüze kadar devam eden ve mülkiyeti etkileyen yasal düzenlemeler ortaya konmuştur. Üçüncü Bölümde, Kadıköy İlçesi Merdivenköy Mahallesi “Beylik Ormanı Mevkii” adıyla ifade edilen yaklaşık 50 ha alanın 1948 sonrasından günümüze kadar mülkiyet edinimine ilişkin yasal düzenlemeler ve plan kararlarının mülkiyet deseni ve plan kararlarında meydana getirdiği değişikliklerinin ortaya konduğu ve irdelendiği bölümdür. Dördüncü Bölümde, mülkiyet edinimi konusu ile imar planı kısıtlayıcı kararlarının İnsan Hakları Komisyon Kararları, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi başvuru sayıları ve Yargı Kararları ile birlikte Kamu yararı bağlamında sorgulanmasını kapsamaktadır. Mülkiyet hakkı ve plan kararları bağlamında kamu yararı ve üstün kamu yararı kavramlarının zamana, olaya ve şartlara göre alabileceği değişiklikleri cevaplayabilecek ve çözüm üretebilecek bir şekilde disipline edilememesinde etken olan yasal hükümler irdelenmiştir.

In this study, the preventation of uses of proprietary rights in the context of public interest and priorities along the historical development process of realestates on private properties in open public spaces which are defined as social spaces. The study is consisted from four parts. The first part of this study is consisted of conceptual approach, key words and discussions about general concepts. In the second part, legal amendments on ownership of property rights and the summary of the concept of development process of planning in the world and in Turkey; and especially after 1839’ s when the political reforms made in the Ottoman State, property, housing arrangement and housing planing decisions are presented. At the third part, the legal arrangements on ownership of property of 50 hectare field which is known as ‘Beylik Forest Area’ in Merdivenköy District of Kadıköy; and planning decisions of the characteristic of property and the changes caused on planing decisions are figured out and investigated. At the fourth part, the issue of ownership of property and master plan limitation decisions are examined in the context of Comission Decisions of Human Rights, the number of appeal to European Court of Human Right and dijudication and public interest. Imperative dispositions which have effect on the concepts of ownership of property and the prior public interest in the context of the ownership property and planning decisions is investigated that can respond time, event and condition dependant situations and to generate solutions.