Polis merkezlerinin mekânsal niteliklerinin kullanıcı psikolojisi üzerindeki etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, fiziksel ve sosyal faktörleri bir arada ele alarak, polis merkezlerinde kullanıcı-mekan etkileşiminde aktif olan dinamiklere dair bir yaklaşım geliştirmektir. Çalışmanın konusu yapıları oluşturan polis merkezleri, sosyoloji, psikoloji ve mimarlık disiplinlerinin arakesitinde meydana gelen kullanıcı ve mekan odaklı ilişkilere dair ipuçları verebilecek mekanlar olmaları ve psiko-sosyal durumları, yapıyı kullanış amaçları ve yapıda geçirdikleri süreler değişkenlik gösteren, sürekli polis ve geçici vatandaş olmak üzere iki farklı kullanıcı grubu tarafından deneyimlenmesi sebebiyle önem kazanmaktadır. Araştırmanın ikinci bölümünde öncelikle, polis merkezlerinde mekan-kullanıcı ilişkisi özelinde gerçekleştirilecek bir çalışmanın kapsamına ve sınırlarına ışık tutmak amacıyla, insan ve mekan ilişkisine dair geliştirilen bazı kuramsal yaklaşımlar ve bu eksende gerçekleştirilen çevre-davranış çalışmalarının yapılanışı incelenmiştir. Üçüncü bölümde, polis merkezlerinin, kurum kültürünün, yönetim yapısının, bu binalardaki mekanların, bu mekanların üretin süreçlerinin ve kıstaslarının tanınmasına çalışılmış bu mekanlarda, kullanıcı-mekan etkileşiminde aktif olan fiziksel ve sosyal faktörler hakkında bilgi edinmek amaçlanmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümünde, ikinci ve üçüncü kuramsal bölümünün ışığında, gerçekleştirilen bazı çevre-davranış çalışmaları incelenerek polis merkezlerinde aktif olduğu düşünülen faktörler doğrultusunda bir araya getirilmiştir. Çalışmanın beşinci bölümünü alan araştırması oluşturmaktadır. Bu bölümde, niteliksel yöntem benimsenerek, seçilen dört polis merkezinde geçici vatandaşlar ve sürekli polisler kullanıcılar ile görüşmeler gerçekleştirilmiş bu mekanlarda kullanıcıların mekansal memnuniyeti, sahip oldukları anlam, çalışma verimi ve alansallık aidiyet davranışları üzerinde etkili fiziksel ve sosyal faktörlere dair elde edilen bulgular ortaya konulmuştur.

The purpose of this study is to develop an approach concerning active dynamics in userspace interaction in police stations by addressing physical and social factors together. Police stations constituting the study subject are important as they are spaces that can give clue about user- and space-oriented relations appear in the intersection of sociology, psychology and architecture disciplines and as they are experienced by two different user groups, one is permanent (police) and the other is temporary (citizens), differ in terms of their psychosocial conditions, intended purposes and the time they spend in the building. In the second chapter of the research, certain theoretical approaches concerning humanspace relationship and the configuration of environment-behavior studies carried out in this line are examined for to provide an insight to the scope and limits of a study to be carried out about space-user relationship in police stations. in the third capter, its tried to define police stations, corporate culture, management structure, spaces in these buildings, production processes and criteria of these spaces; and it is aimed to obtain information about psysical and social factors active in userspace interaction in these spaces. In the fourth chapter of the study, certain studies on environment-behavior are examined in the light of the second and third chapters and are gathered in line with the factors that are considered active in police stations. The fifth chapter of the study is composed of field study. In this chapter, permanent (police) and temporary (citizens) users in the selected four police stations are interviewed by using qualitative method; and the findings concerning physical and social factors that have an impact on spatial satisfaction of users, their meanings, working performance and spatial/belonging behaviors in these spaces are determined.