Koruma amaçlı imar planlarında uygulama sorunları : Mardin eski kent merkezi örneği

Abstract

Eski kent merkezlerinin barındırdıkları tarihsel ve kültürel değerlerle kaybedilmemeleri ve geleceğe aktarılmaları önemlidir. Bunun gerçekleştirilebilmesi ise koruma yaklaşımı ile mümkün olmaktadır. Koruma yaklaşımının bir aracı olarak Koruma Amaçlı İmar Planları eski kent merkezlerinin geleneksel dokusunu ve işlevini geleceğe taşıyacak ve koruyacak bakım, onarım, restorasyon, yeniden işlevlendirme gibi faaliyetlerde bulunmaktadır. Günümüzde eski kent merkezlerinde koruma amaçlı imar planlarının var olmasının, bu alanların korunduğu anlamına gelmediği, geleneksel dokuda görülen bozulmalar, kayıplar ve niteliksiz yapılaşmalarla kendini göstermektedir. Mardin Eski Kent Merkezi sahip olduğu geleneksel kent dokusu ve makroformu ile kent bütününden farklılaşan ve bu niteliklerinin korunması gereken bir yerleşimdir. Ancak eski kent merkezinde uygulanan koruma amaçlı imar planı uygulamalarına rağmen alan hızla bozulmaya ve kimliğini yitirmeye devam etmektedir. Bu durum koruma amaçlı imar planlarının alanda uygulamaların gerçekleştirilmesi konusunda sorunlar olduğunu göstermektedir. İkinci bölümde, eski kent merkezi ve koruma kavramı ve yaklaşımları açıklanmaya çalışılmış, bu bağlamda koruma amaçlı imar planları planlama ve uygulama süreci incelenerek, sorunlar tespit edilmiştir. Üçüncü bölümde, Mardin kentinin karakteristiğini ortaya koyan fiziksel ve sosyal veriler eski kent merkezi ve yeni kent merkezi bağlamında incelenmiştir. Eski kent merkezi özelinde mekan kullanımı verileri detaylandırılmıştır. Dördüncü bölümde Mardin eski kent merkezinde günümüze kadar yapılan imar planları çalışmaları, analitik etüt ve öngörüler, plan kararları ve plan uygulamaları başlıkları altında incelenmiş ve karşılaştırılmıştır.

It is very important to preserve and carry historical and cultural values that embody the old city centers into future. This is only possible via conservative approach. As a conservative approach, Conservative Zoning Plans aim to protect and carry the traditional morphology and functionality of old city centers into future through maintenance, repair, restoration and re-functioning. As the deformations, losses and untraditional structuring in the traditional morphology of old city centers suggest, the presence of conservative zoning plans does not necessarily mean that these centers are protected. With its traditional urban morphology and macro form, the old city center of Mardin distinguishes itself from the rest of the city and it should be protected. However, even with the conservative zoning applications, the old city center is rapidly deteriorating and losing its identity. This shows that conservative zoning plans have problems when it comes to field applications In the second part, concepts of old city center, conservation and conservation approaches are tried to be explained. Within this context the process of planning and application of conservative zoning plans are examined and problems are detected. In the third part, physical and social data defining Mardin‟s characteristics are examined in the context of old and new city centers. Use of space data in the case of old city center are explained in detail. In the fourth part, zoning plans on old city center of Mardin up until today are examined and compared under the headings of analytical studies and projections, planning decisions and planning applications.