Ulaştırma yatırımları değerlendirmesinin sürdürülebilirlik bağlamında incelenmesi : görüş ve öneriler

Abstract

Sürdürülebilir ulaştırma kavramı günümüzde çok yaygınlaşmış bulunmaktadır. Sürdürülebilir ulaştırma için neler yapılabilir? Gerekli ve yeterli iyileştirmeler yapılabiliyor mu? Üzülerek belirtmek gerekir ki bu sorulara olumlu yanıt vermek mümkün değildir. Yapılan ulaştırma yatırımlarında fayda ve maliyetlerden sadece ölçülebilir olanlar değerlendirmeye dahil edilmekte, fakat ölçülemeyen dışsal olarak kabul edilen (hava kirliliği, gürültü kirliliği, enerji verimliliği v.b.) maliyetler dahil edilmeye çalışılmaktadır. Ancak, bu konuda yetersiz kalınmaktadır. Bu maliyetlerin dahil edilmemesi, motorlu taşıtların hareketliliğini ön plana çıkaran yatırımların yapılmasına yönlendirmektedir. Bu yatırımların ağırlık kazanması, sürdürülebilir ulaşım için gerekli olan motorsuz ulaşım türlerinin de hareket alanının azalmasına sebep olmaktadır. Böylece tüm bireyler ulaşım esnasında oluşturdukları maliyetlerin tamamına katlanmak yerine, bir kısmını topluma yansıtmaktadır. Bu da ulaştırma sisteminin yanlış gelişimine ve ulaşım olanaklarının hakça dağılmadığı bir ortamın oluşmasına neden olmaktadır. Bu çalışma kapsamında ise, sürdürülebilirlik, sürdürülebilir ulaştırma ve ulaştırma yatırımları kavramları tanımlanmış ve ulaştırma yatırımlarındaki dışsal maliyetlerin ve diğer etkilerin olabildiğince kapsamlı olarak ele alınması konusu üzerinde durulmuştur. Belirlenen yaklaşım doğrultusunda, Bursa, Kocaeli ve İzmir’de yapılan çalışmalar incelenmiştir. Yurt dışında yapılan ulaştırma yatırımlarında, dışsal maliyetlerin nasıl hesaba katıldığına yönelik çalışmalara değinilmiştir. Ülkemizde de bu konuda çok ölçütlü değerlendirmeyi de kapsayan daha uygun yöntemlerin geliştirilerek uygulanması gerektiği görüsü ağırlıklı olarak öne çıkmıştır.

The concept of sustainable transportation became very common nowadays. What can make for sustainable transport? Can be made sufficient and necessary improvements? Sadly, it should be noted that it is not possible to give a positive response to this questions. On the transportation investments only measurable benefits and costs are include, but costs can not be measured and that is considered to be exogenous (air pollution, noise pollution, energy efficiency, etc.) are try to include. However, it is insufficient in this regard. Because it directs making investments in highlighting the mobility of motor vehicles. Weight gain in these investments, non-motorized transportation modes that are required for sustainable transport leads to a decrease in range of motion. So all individuals during transportation to all bear the costs they create, rather than a part of the community reflects the costs. This is the wrong development of the transport system and causes the formation of an environment that is not evenly distributed equitable transportation facilities. With in the scope of this study focused on the concepts, sustainability, sustainable transportation and transportation investments and external costs of transport investments referred to and focused on other factors to be considered as comprehensive as possible. With this approach Kocaeli, Bursa and zmir feasibility studies examined in this context. It is mentioned in some workouts which have made abroad that how external costs involve to transportation investments. Also in our country, about this issue it is mainly prominent that even better methods include multi-criteria analysis should be developed and implemented.