Okul öncesi eğitimine yönelik bilgisayar destekli öğretim tasarımı

Abstract

Okul öncesi eğitimde, teknolojinin önemli etkisinin olduğu ilgili alan yazınında çokça ifade edilmiş olsa da, bu zamana kadar yapılmış olan çalışmalarda, okul öncesi çocuklar için bilgisayar destekli uygulamalarda kullanılan öğretim metotlarının benzer olduğu, eğitsellik ve çocukların bilişsel gelişimleri açısından yetersiz kaldıkları saptanmıştır. Bununla birlikte, bu tür uygulamaların hazırlanması noktasındaki öğretmen görüşleri, çocukların gelişim süreci ve geleneksel eğitimin göz önünde bulundurulmadığı saptanmış, bu da öğretim tasarımı ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada, 4-5 yaş anaokulu çocuklarının bilişsel gelişimlerini göz önünde bulundurarak, renk kavramını kazanmalarına veya renk kavramını pekiştirmelerine yardımcı olmak üzere Dick, Carey ve Carey modeline dayandırılarak bilgisayar ortamında sunulacak örnek bir tasarım geliştirilmiştir. Geliştirilen örnek tasarımın renk kavramına yönelik eğitime uygun olup olmadığı araştırılmış, öğretimin tasarım ihtiyacını karşılama noktasında yeterli olup olmadığı tartışılmıştır. Geliştirme araştırması olan bu çalışmada; tasarlama, geliştirme ve değerlendirme sürecine 1 anaokulu koordinatörü, 3 anaokulu müdürü, 4 anaokulu öğretmeni, 4 öğretim tasarımcısı ve iki özel ve iki devlet okulunun anaokulu bölümlerinden seçilen 4 ve 5 yaş grubundan 8 (4 kız, 4 erkek) öğrenci katılmıştır. Örnek tasarımın hazırlanması için modelin her aşamasında (1) konu alan uzmanları ile görüşme formu, (2) eğitsel yazılım içerik değerlendirme formu, (3) kitap içerik değerlendirme formu, (4) öğrenen renk bilgisi formundan elde edilen veriler ile değerlendirilmesi ve etkinliğinin ölçülebilmesi için (1) öğrenci gözlem notları ve (2) uzman değerlendirme formlarından elde edilen veriler dikkate alınmıştır. İhtiyaç analizi ve öğretim amaçlarının belirlenmesi aşamasında mülakatlar, eğitsel yazılım ve kitap içerik değerlendirme formlarından elde edilen veriler sürekli karşılaştırmalı olarak analiz edilerek temalar belirlenmiş, elde edilen bulgular veri toplama kaynakları ile eşleştirilerek üçgenleme yapılmıştır. Öğrenen analizinde, konu alan uzmanlarından toplanan veriler tablolaştırılmış, biçimlendirici değerlendirmede gözlem kayıtları ve uzman değerlendirme formlarından elde edilen veriler birlikte analiz edilmiştir. Dick, Carey ve Carey modelinin aşamalarına göre elde edilen sonuçlarda, ihtiyaç analizi ve öğretim amaçlarının belirlenmesi aşamasında renk öğretim yaşının 2 olduğu, ancak öğretime 3 yaşında başlandığı; bazı eğitsel yazılımların içeriğinin yaşa uygun olmadığı, kullanılan materyallerde ara renk anlatımında karışımların belirtilmediği görülmüştür. Giriş davranışlarının değerlendirilmesi aşamasında ise çocukların benzer yaşta olmalarına rağmen, farklı renk bilgilerinin olduğu görülmüş, öğretim analizi / performans hedeflerinin belirlenmesi / ölçme değerlendirme kriterlerinin belirlenmesi aşamasında konu alan uzmanları ile çalışılarak araştırmacı tarafından renk bilgisi şeması ve bu şemaya yönelik kazanımlar yazılmış, öğretim stratejisinin geliştirilmesi, öğretim materyallerinin seçimi ve geliştirilmesi aşamalarında araştırmacı tarafından, örnek bir tasarım geliştirilmiştir. Hazırlanan bu örnek tasarım, okul öncesi çocuklara hikaye yardımıyla öğrenim kartları üzerinden renk kavramının anlatıldığı, “Ön test”, “Konu Anlatımı” ve “Son test” bölümlerinden oluşmaktadır. Geliştirilen örnek materyal tasarım modelinin yeterliliğini belirlemek için, öğrencilerden alınan geri bildirimler ve konu alan uzmanları ile öğretim tasarımı değerlendiricilerinin “Uzman Değerlendirme Formu” ile görüşleri alınmış, tasarımın yeterli düzeyde olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, öğretim tasarım ihtiyacının giderilebilmesi için bilgisayar ortamında sunulabilecek materyallerin, çocukların bilişsel gelişimlerinin, öğretmen görüşleri ile geleneksel öğretimin dikkate alınarak geliştirilmesinin önemi ortaya çıkmıştır. Söz konusu örnek materyal tasarımının -okul öncesi dönemde bilgisayar destekli eğitim uygulamaları geliştirilirken öğretim tasarımı aşamalarının izlenmesi ve devamında çocukların bilişsel gelişimlerinin göz önünde bulundurulmasının önemi açısından - okul öncesi çocuklarına renk kavramı kazandırılmasında veya pekiştirilmesinde, öğretmenlere ve ailelere yardımcı olacağı düşünülmektedir. Çalışmanın, konu ile ilgili yapılacak araştırma ve çalışmalara ışık tutması amaçlanmaktadır.

Although, the impact of technology in the pre-school education has been mentioned in the literature, in the studies that have been made so far, teaching methods used in computer-assisted applications for pre-school children are similar to each other and they are pedagogically insufficient in terms of children’s cognitive development. In addition, it is understood that the opinions of teachers and children’s development process were not taken into consideration in the preparation period of such applications, and therefore the need of instructional design was revealed. In this study, a sample instructional design based on the Dick, Carey and Carey model has been developed to help pre-school kids (4-5 ages) acquire the concept of color or strengthen the concept of color by considering their cognitive development. It is also discussed if this sample instructional design is satisfactory for teaching the concept of color, whether it is sufficient to meet the need for instructional design. In this developmental research study, one kindergarten coordinator, three kindergarten principals, four kindergarten teachers, four instructional designers and eight (four girls, four boys) students of 4 and 5 ages from two private and two public kindergartens were selected for design, development and evaluation process. The following forms were used for every stage of the design process: (1) interview with subject matter experts, (2) an evaluation of the educational software, (3) an evaluation of the contents (book and software) and (4) students’ knowledge of color. The student observation notes, and data obtained from experts’ evaluation forms were considered to evaluate and measure the effectiveness of the sample design. During the needs analysis and setting the goals phases, themes were found as a result of constant comparative analysis for data gathered from interviews, and content evaluation forms for educational software and books. And, triangulation was done by matching the findings of data collection with data resources. Data collected from the subject matter experts in the learner analysis phase were tabulated, and observation records from formative evaluation phase and the data obtained from expert evaluation forms were analyzed together. According to the results obtained at the needs analysis and setting the instructional goals phases, the appropriate age for color instruction was found to be 2, but the instruction starts when kids are 3 years old. In addition, the content of the educational software were found to be inappropriate in terms of kids’ age and lack of color mixtures in the instructional materials. At the evaluation of kids’ entry behavior phase, it was found that they had different color knowledge even though they were of a similar age. During the phases of instructional analysis / writing performance objectives / defining the assessment and evaluation criteria consecutively, a hierarchical analysis and the related objectives were completed by researcher working with subject matter experts, and then a sample design was developed at the instructional strategies and material selection and development stages. This sample instructional design consists of "Pre-test", "Lecture" and "Post-test" sections, where the concept of color was taught to pre-school children with the help of the story on learning cards. Feedback from students’ application usage, and subject matter experts and instructional design evaluators through "expert evaluation form" revealed that the instructional design was determined to be satisfactory. Overall, the importance of the need for instructional design of materials offered in computerized environments developed by considering cognitive development of children, the traditional instructions and the pre-schools teachers’ opinions were emerged. The design of the currently studied sample material —due to the importance of satisfying instructional design stages and considering children’s cognitive development when developing computer-assisted applications in pre-school education— is thought to be useful for teachers and parents in terms of its effect on pre-school children’ learning or consolidation of the concept of color. It is also aimed to inspire studies and research done on similar related subjects.