Hamamlar, yapısal ve mekansal olarak önemli ve kendine özgü niteliklere sahip
yapılardır. Fakat çağdaş yaşamın değişen ve gelişen koşulları çerçevesinde özgün
işlevleriyle varlıklarını sürdürmeleri zordur. Tarihe ışık tutan önemli mimari yapılar
olan hamamlar, çağdaş gereksinimlere cevap verecek şekilde yeni işlevlerle topluma
kazandırılmalıdır.
İstanbul’un fethinden sonra bu şehirde birçok hamam yapısı inşa edilmiştir. Osmanlı
devrinin en başarılı mimarı olan Mimar Sinan’ın da inşa ettiği pek çok hamam
bulunmaktadır. Bu tez kapsamında yeniden işlevlendirilen Sinan hamamları, ağırlıklı
olarak iç mekan özelliklerine göre değerlendirilmiştir.
Tezin birinci bölümünde, varolan problemin tanımı yapılmıştır. Bu doğrultuda amaç ve
kapsam belirlenmiş ve kullanılan yöntemler anlatılmıştır.
İkinci bölümde, kültür varlığı kavramı ve korunmasının gerekliliği üzerinde
durulmuştur. Kültür varlıklarının çağdaş yaşamda yeni işlevlerle tekrar topluma
kazandırılması ve bu bağlamda mevcudiyetlerini sürdürmesi irdelenmiştir.
Üçüncü bölümde, hamam kavramından başlayarak tarihsel süreç anlatılmıştır. Sosyal
yaşam içerisindeki yeri, mekan organizasyonları, iç mekan özellikleri, mimari
elemanları ve kullanılan malzemeler irdelenmiştir. Bu çalışmalar ağırlıklı olarak
Osmanlı Dönemi çerçevesinde incelenmiştir.
Dördüncü bölümde, hamamlarda işlev değişimini etkileyen faktörler ve iç mekana
etkileri çalışılmıştır. Çevresel, yapısal, teknik, mimari ve mekansal açılardan
değerlendirilmeler yapılmıştır.
Beşinci bölümde, İstanbul’da işlev değişikliğine uğramış Mimar Sinan yapıları
belirlenmiş, iç mimarlık tasarımı bağlamında ne dereceye kadar korunabildiği ve
kültürel miras olarak ikinci bölümde ortaya konan yaklaşımlar çerçevesinde
irdelenmiştir.
Altıncı bölümde, Ortaköy Hamamı örneğinde konu ayrıntılanmıştır. Tarihi, çevresi,
konumu, mimari ve mekansal özellikleri incelenmiştir. Geçirdiği restorasyonlar, yeni
işlevleri ve bu işlevlerin uygunluğu karşılaştırmacı yaklaşımlarla tartışılmıştır. Değişen
işlevlerle ortaya çıkan iç mekanlar değerlendirilmiştir.
Yedinci bölümde, sonuç ve değerlendirmeler yapılmıştır.
Public baths (hamam) are structural and spatial structures with significant and unique
architectural qualities. However, sustaining their continuity and integrity due to the
changes in the requirments and needs of centemporary life style becomes more difficult.
This process of change leads to alter the original function in many of the cases, although
they are the witnesses of history.
Quite a member of public baths were constructed after İstanbul was conquered. Many of
them were designed and constructed by Mimar Sinan, famous architect of Ottoman Era.
This dissertation aims at evaluating refunctionel baths of Mimar Sinan.
In the first chapter, the existing definition of the problem is set. According the purpose
and scope defined and methods used are described.
The concept of cultural property and framework of scientific conservation requirements
are basicly reviewed in the second chapter. This approach points out the refunctioning
principles according to the changing contemporary life style.
Public baths, starting from the concept of the historical process is described in the third
chapter. Its place in social life, space organization, interior features, architectural
elements and materials used are discussed. These studies mainly been investigated in
the framework of the Ottoman Period.
Public bath and indoor factors affecting changes in the function of the effect has been
studied in the fourth chapter. Environmental, structural, thecnical, architectural and
spatial qualities have assessed.
In the fifth chapter, in Istanbul Mimar Sinan undergone functional changes in the
structure were determined and mainly interior views are given.
Ortaköy Hamamı is chosen as the case study of this dissertation. The history,
environment, location, architectural and spatial characteristics of Ortaköy Hamamı were
studied. Undergone restorations, new functions and their impacts on the cultural values
were discussed in a comperative layout. New interior qualities created by refunctioning
evaluated and criticized according to the beforegiven information throughout the text.
In the seventh chapter, the results and evaluations are made.
