Browsing by Author "Simavlı, Ali Serkan"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 1 of 1
  • No Thumbnail Available
    Item
    Kırsal planlamada köy tasarım rehberlerinin uygulanabilirliği : Kocaeli örneği
    (Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013-08) Simavlı, Ali Serkan; Akın, Darçın
    1950’lili yıllardan beri köylerimiz başta ekonomik ve sosyal sebepler olmak üzere coğrafi yapı, iklim şartları, devlet politikaları ve terör gibi nedenlerden ötürü kentlerimize sürekli göç vermekte ve neticede kentlerimiz yığılma alanlarına dönüşmektedir. Bu göçün temelinde kırsal alanlardaki fiziki planlama ile ilişkili olarak ekonomik planlamanın yetersizliği yatmaktadır. Kırsal alanların fiziki planlamasının ülkemizde yapılan uygulamalar ve sonuçları dikkate alındığında üzerinde yeterince durulmamış ve ekonomik kalkınmayı desteklemekten uzak bir çerçevede yapıldığını görmekteyiz. Bu anlamda, ülkemizdeki uygulamalarda planlamaya ve uygulamaya dönük yasal ve yönetsel düzenlemeler yetersiz kalmakta, dolayısıyla köylerimizde birçok ekonomik ve sosyal sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Neticede ortaya çıkan sorunlar köylerimizin kentlere sürekli göç vermesine, bu alanlara yapılan bazı kamu yatırımlarının rasyonel ve etkin olarak kullanılamamasına yol açmaktadır. Bu tez çalışması ile ülkemiz kırsal alanlarında uygulanan/uygulanmaya çalışılan yasal, yönetsel ve uygulamaya dönük yöntemlerin tekrar irdelenerek geliştirilmesi ve Avrupa Birliği ülkeleri kırsal alanlarında uygulanan “Köy Tasarım Rehberlerinin (KTR)” geliştirilecek “Kırsal Alan Planlaması” sistemine yardımcı/tamamlayıcı bir uygulama aracı olarak entegre edilmesi ve buna ait bir uygulamanın Kocaeli İl sınırları içerisinde seçilen bir kırsal yerleşmede (Kaymaz/Araman) uygulanarak çıktılarının klasik planlama ile karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, 2012 yılı nüfusu 500’ün üzerinde, üst ölçekli plan kararlarına göre üzerinde yapılaşmaya ilişkin herhangi bir kısıtlama olmayan ve köy tüzel kişiliği ile maliye hazinesine kayıtlı mülkiyetlerin büyüklüğü 20.000 m²’nin üzerinde olan kırsal yerleşmeler “Merkez Kırsal Yerleşme (MKY)” olarak belirlenmiştir. Geriye kalan kırsal yerleşmeler hiyerarşik kümeleme analizi (HKA) yardımıyla I.Grup, II.Grup ve III.Grup olmak üzere üç gruba ayrılmak suretiyle sınıflandırılmıştır. Bu yerleşmelerin MKY’lerin sosyal ve teknik donatı altyapısından hizmet alacak şekilde bütüncül bir kırsal yerleşme planı ile göç veren yerleşmeler olmak yerine kırsal alanların ekonomik sürdürülebilirliğinin ve yaşanabilirliğinin yükseltilmesi hedeflenmektedir. Örnek olarak seçilen Kaymaz (Araman) merkez kırsal yerleşmesinde yapılmış olan köy tasarım rehberinde (KTR), alan çalışması yapılarak bölge sakinlerinin isteklerini belirten anket sonuçlarına göre rehber talimatları üretilmiş, nihai ürün olarak da “Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Sınırları” dahilinde bir tasarım rehberi oluşturulmuştur. KTR’nin uygulanabilir olması için Avrupa’da ve gelişmiş ülkelerde uygulanan yöntemlerden biraz daha farklı olarak ülkemiz planlama yaklaşımlarından yararlanmak suretiyle, arazinin genel kullanım kararlarını ve bunların birbirleri ile ilişkisini düzenleyen belge niteliğinde olan “Anahtar Plan” üretilmiştir. Bu plana göre disiplinler arası eşgüdüm sağlanarak peyzaj, mimari ve kentsel tasarım projelerinin hazırlanarak uygulama yapılması gerekmektedir. Üretilen köy tasarım rehberinin daha uygulanabilir olması ve karşılaşılabilecek zafiyetlerin ortadan kaldırılması için, ülkemiz planlama sisteminde yeni yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Bunların öncelikle 3194 sayılı İmar Kanunu, 442 sayılı Köy Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 5393 sayılı Belediye Kanunlarında kırsal alana ilişkin tanım, genel düzenleme ilkeleri, köy tasarım rehberleri ile ilgili değişiklikler/ilaveler yapılması (tanım, içerik, yöntem) ve “Bütünleşik Kırsal Alan Planlaması Yaklaşımı”nın yapılacağı bölgede (İl idari sınırları içerisinde) yönetmeliklerin oluşturulması ve/veya varsa mevcut yönetmeliklerin yeniden revize edilmesi suretiyle olmalıdır. Özellikle il idari sınırları içerisinde yer alan kırsal yerleşmelerin planlamasında köy tasarım rehberleri ve anahtar planlarının hangi esaslar doğrultusunda oluşturulacağı, ayrılması gereken asgari donatı alan büyüklükleri gibi verilerin olması gerekmektedir. Sonuç olarak, bu çalışma ile bir il genelinde gerçekleştirilecek olan kırsal alan planlamasının çerçevesi çizilerek, süreçler tanımlanmış ve örnek bir kırsal yerleşme için hazırlanan köy tasarım rehberine dayalı bir anahtar plan hazırlanmıştır.