Türkiye'de Arabuluculuk Kurumuna Iliskin Algı ve Tutumlar

Abstract

Dünyanın birçok ülkesinde 1920?lerden itibaren uygulanan arabuluculuk kurumu Türkiye?de 22.06.2012 tarihli Resmi Gazete?de yayımlanan 6325 sayılı ?Hukuk Uyusmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu? ile uygulanmaya baslanmıstır. Arabuluculuk, konu olan uyusmazlıga tarafsız üçüncü bir kisinin katılarak çözüme iliskin yardım esasına dayanmaktadır. Bu kapsamda T.C. Adalet Bakanlıgı tarafından arabuluculuk uygulamasının yaygınlasması ve mahkemelerin is yükünün hafiflemesi, yargılamanın hızlanması için önemli çalısmalar yapılmaktadır. Ülkemizde Adalet Bakanlıgı, Arabuluculuk Daire Baskanlıgı siciline kayıtlı ve kayıtlı olmayan 13 439 arabulucu oldugu ve sayının hızlı bir sekilde arttıgı görülmektedir. Türkiye?de Arabuluculuk kurumunun isleyisine iliskin ampirik çalısmaların ve bilimsel analizlerin eksikligi literatürde dikkat çekmektedir. Bu kapsamda, proje bireylerin arabuluculuk kurumuna iliskin tutum ve görüslerini çok boyutlu analiz ederken, arabulucuların arabuluculuk kurumuna iliskin görüslerini de ele alaccaktır. Arastırmanın teorik çerçevesinden hareketle iki farklı saha çalısmasına dayalı kisisel bildirim formları uygulanacaktır.Proje arabuluculuk sürecini iki farklı boyutta ele almaktadır. Proje ilk olarak, dalete erisim kuramı ile alternatif uyusmazlık çözüm yöntemlerinin bir baslık haline gelmesinden yola çıkarak, Türk toplumunun arabuluculuk kurumuna ikliskin bilgi düzeyleri, tutum ve görüsleri belirlenecektir. Arabuluculuk kurumuna iliskin bireylerin tutumları, bireylerin adalete erisimi, kurumlara güveni, çözüm yolu olarak hukuk yollarına basvurma egilimi ve Türk hukuk sistemine iliskin tutumları kapsamında ele alınacaktır. Bu kapsamda uygulanacak kisisel bildirim formları projenin amaçlarına uygun olarak yapılandırılmıs, yedi bölüm 65 sorudan olusan 5?li Likert ölçeginin kullanıldıgı sorulardan olusmaktadır. Diger yandan, es zamanlı olarak arabulucuların arabuluculuk süreçlerine iliskin deneyim, farkındalık ve arabuluculuk kurumlarına iliskin tutum ve görüsleri incelenecektir.Arabuluculara uygulanacak saha çalısmasında 5?li Likert ve açık uçlu sorulardan olusan 36 soruyu içeren görüsme formu uygulanacaktır. Proje amacı bakımından arabuluculuk kurumu ile ilgili pratikte karsılasılan sorunları tespit etmek ve arabuluculuk kurumunu ülkemizde daha yaygın hale getirmek için yapılması gerekenlere odaklanılacaktır. Proje hem arabuluculuk kurumuna iliskin tutumu hem de arabuluculuk süreçlerinde karsılasılan sorunları tespit etmesi bakımından dünya ve Türkiye kriminoloji literatürüne özgün bir katkıda bulunmus olacaktır.