Publication:
İlişkisel Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

Simple item page
dc.contributor.authorÇağ, Pınar
dc.contributor.authorAkçabozan Kayabol, Nazlı Büşra
dc.contributor.authorAkbaş, Ufuk
dc.contributor.authorAydın, Gökçen
dc.contributor.authorTatlı, Cemre
dc.contributor.authorÖzbay, Yaşar
dc.contributor.authorKaracan Özdemir, Nurten
dc.contributor.authorHatipoğlu Sümer, Zeynep
dc.contributor.authorEker, Esra
dc.contributor.institutionBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ
dc.contributor.institutionBAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ
dc.contributor.institutionHASAN KALYONCU ÜNİVERSİTESİ
dc.contributor.institutionHASAN KALYONCU ÜNİVERSİTESİ
dc.contributor.institutionHASAN KALYONCU ÜNİVERSİTESİ
dc.contributor.institutionHASAN KALYONCU ÜNİVERSİTESİ
dc.contributor.institutionHACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
dc.contributor.institutionORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
dc.contributor.institutionHASAN KALYONCU ÜNİVERSİTESİ
dc.date.accessioned2025-09-20T19:54:15Z
dc.date.issued2024
dc.date.submitted13.02.2025
dc.description.abstractBu çalışmanın amacı W. Glasser’ın Seçim Teorisi temelinde evli bireylerin temel psikolojik ihtiyaçlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmektir. Çalışma grubu, 269 evli bireyden oluşmaktadır. Ölçeğin yapı geçerliğini incelemek amacıyla Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) kullanılmıştır. Ölçüt bağıntılı geçerliğe ilişkin incele-meler Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği’nin pozitif duygu alt boyutu kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin güvenirliği 50 kişi üzerinde iki hafta ara ile yapılan test-tekrar test güvenirliği ile hesaplanmıştır. Analiz sonuçları Seçim Teorisi’nde açıklanan boyutlardan sevme ve ait olma, güç, özgürlük ve eğlence boyutlarının her birinde dörder madde olmak üzere toplam 16 maddeden oluşan dört faktörlü bir yapıyı doğrulamaktadır. Ölçeğin pozitif duygu alt ölçeği ile anlamlı ve pozitif yön-de ilişkilere sahip olduğu görülmüştür. Test-tekrar test güvenirliği sonuçları ise sevme ve ait olma boyutu için .93, güç için .94, özgürlük için .91 ve eğlence için .90 olarak bulunmuştur. Elde edilen bu sonuçlar, İlişkisel Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği’nin evli bireylerin temel psikolojik ihtiyaçlarını değerlendirebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermiştir.
dc.identifier.doi10.23863/kalem.2024.296
dc.identifier.endpage585
dc.identifier.issn2146-5606
dc.identifier.issn2146-5606
dc.identifier.issue2/27
dc.identifier.startpage563
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.14719/4346
dc.identifier.volume14
dc.language.isotr
dc.relation.journalKalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi
dc.titleİlişkisel Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları
dc.typeResearch Article
dcterms.referencesAdler, F. (1956). The value concept in sociology. American Journal of Sociology, 62(3), 272-279. Doi: 10.1086/222004,Artıran, M. (2019). Ergenlerde olumlu ve olumsuz duygulanımın yordanmasında temel psikolojik ihtiyaçlar irrasyonel inanışlarının rolü. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(Eğitim&Psikoloji), 79-85. Doi: 10.18506/anemon.506227,Bacanlı, H. ve Cihangir-Çankaya, Z. (2003). İhtiyaç doyumu ölçeği uyarlama çalışması. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildiri Özetleri.,Büyüköztürk, Ş. (2022). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (33. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.,Candemir-Karaburç, G. ve Tunç, E. (2020). Problematic internet use, marital adjustment, coupleburnoutandbasicpsychologicalneedsatisfactionlevels of marri-edindividuals. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(55), 1695-1721. Doi: 10.26450/jshsr.1925,Ceyhan, H. C. ve Kozan, H. İ. Ö. (2019). Evli bireylerin bağlanma stilleri ve psikolojik ihtiyaçları ile affetme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 4(1), 21-50. https://dergipark.org.tr/en/pub/apdad/issue/63126/850322,Chick, G., Yarnal, C. ve Purrington, A. (2012). Play and mate preference: testing the signal theory of adult playfulness. American Journal of Play, 4(4), 407-440.,Cihangir-Çankaya, Z. ve Bacanlı, H. (2003). İhtiyaç Doyum Ölçeği uyarlama çalışması. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde sunulan bildiri, Malatya. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26108/275077,Connolly, J. ve Goldberg, A. (1999). Romantic relationships in adolescence: The role of friends and peers in their emergence an development. W. Furman, B. Bradford Brown ve C. Feiring (Ed.), The Development of Romantic Relationships in Adolescence içinde (266-290). Cambridge: Cambridge University Press.,Crabtree, S. A., Harris, S. M., Bell, N. K., Allen, S. ve Roberts, K. M. (2018). The roles of love and happiness in divorce decision making. Journal of Divorce & Remarriage, 59(8), 601-615. Doi: 10.1080/10502556.2018.1466254,Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (8. baskı). Ankara: Pegem akademi.,Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (1987). The support of autonomy and the control of behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 53(6), 1024-1037. Doi: 10.1037/0022-3514.53.6.1024.,Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (1991). A motivational approach to the self: Integration in personality. R. A. Dienstbier (Ed.). Perspectives on motivation içinde. Nebraska Symposium on Motivation, 38, University of Nebraska Press. 237-88.,Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268. Doi: 10.1207/S15327965PLI1104_01,Duggi, D. B. ve Kamble, S. V. (2015). Relationship satisfaction and attachment of couples in arranged marriage and love marriage. Indian Journal of Health & Wellbeing, 6(2), 174-176.,Erskine, R. G. ve Trautmann, R. L. (1996). Methods of an integrative psychothe-rapy. Trans. Anal. J. 26(4), 316-328.,Eşici, H. (2014). Romantik ilişki kalitesinin erken dönem uyumsuz şemalar, bağlanma ve psikolojik ihtiyaçlar açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.,Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). New York: Mc Graw HIll.,Gagné, M. (2003). The role of autonomy support autonomy orientation in prosocial Behavior engagement. Motivation and Emotion, 27(3), 199-223. Doi: 10.1023/A:1025007614869,Galliher, R. C., Welsh, D. P., Rostosky, S. S., ve Kawaguchi, M. C. (1998). Power in adolescent romantic relationships and its association with well-being. Adolescent romantic relations: Interpersonal processes in developmental perspective. Symposium presented at the biennial meeting of the Society for Research on Adolescence, San Diego, CA. Doi: 10.1023/A:1018804617443,Gençöz, T. (2000). Positive and negative affect schedule: A study of validity and reliability. Türk Psikoloji Dergisi, 15(46), 19-28.,Glasser, W. (2013). Take charge of your life: How to get what you need witch choi-ce-theory psychology. United States: iUniverse.,Glasser, W., ve Glasser, C. (2010). Getting together and staying together: Solving the mystery of marriage. New York: Harper Collins.,Glasser, W. (1998). Choice Theory a new psychology of personalfreedom. New York: Harper Collins.,Green, S. B., Akey, T. M., Fleming, K. K., Hershberger, S. L. ve Marquis, J. G. (1997). Effect of the number of scale points on chi square fit indices in con-firmatory factor analysis. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 4(2), 108-120.,Heckert, T. M., Cuneio, G., Hannah, A. P., Adams, P. J., Droste, H. E., Mueller, M. A. ve Roberts, L. L. (2000). Creation of a new needs assessment questi-onnaire. Journal of Social Behavior and Personality, 15(1), 121-136.,İlhan, S. T. ve Işık, Ş. (2019). Evliliğin ilk yıllarında evlilik yaşamı deneyimi ve evliliğe ilişkin algılar: Sorunlar, zorluklar ve ihtiyaçlar. Eğitimde Nitel Araş-tırmalar Dergisi, 7(4), 1430-1448.,Jenkins-Guarnieri, M. A., Vaughan, A. L. ve Wright, S. L. (2015). Development of self-determination measures for college students: Validity evidence for The Basic Needs Satisfaction at college scale. Measurementand Evaluation in Counseling and Development, 48(4), 266-284. Doi: 10.1177/0748175615578737,Jones, R. N. (2001). Theory and practice of counseling and therapy. London: Continuum.,Katip, C. (2021). Travma sonrası stres bozukluğu belirtileri, temel psikolojik ihtiyaçlar, irrasyonel inanışlar ve duygudurum arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.,Kesici, Ş. (2008). Yeni Psikolojik İhtiyaç Değerlendirme Ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlilik ve güvenirlilik çalışması: Doğrulayıcı faktör analizi sonuçları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(20), 493-500.,Kesici, Ş., Üre, Ö., Bozgeyikli, H. ve Sünbül, A. M. (2003). Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği’nin geçerlik ve güvenilirliği. VII. Ulusal PDR Kongresi’nde sunulan bildiri, Malatya, Türkiye.,Kulaber-Demirci, M. ve Odacı, H. (2020). The evaluation of the relationships between subjective well-being level of married individuals, humorstyles, sa-tisfaction of basic psychological needs, and marital adjustment. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 10(58), 435-455. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/57025/802026,La Guardia, J. G., ve Patrick, H. (2008). Self-determination theory as a fundamental theory of close relationships. Canadian Psychology, 49(3), 201-209. Doi: 10.1037/a0012760,La Guardia, J. G., Ryan, R. M., Couchman, C. E., ve Deci, E. L. (2000). Within-person variation in security of attachment: A self-determination theory pers-pective on attachment, need fulfillment, and well-being. Journal of Persona-lity and Social Psychology, 79(3), 367-384. Doi: 10.1037//0022-3514.79.3367,Maslow, A. H. (1987). Motivation and personality (3. Baskı). New York: Pearson Education.,Murray, H. A. (1938). Explorations in personality: Clinical and experimental study of fifty men of college age. New York: Oxford University Press.,Özen, S. (2016). Ergen Öğrencilerin Okuldaki Temel Psikolojik İhtiyaçları Ölçeği’nin Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.,Patrick, H., Knee, C. R., Canevello, A., ve Lansbury, C. (2007). The role of need fulfillment in relationship functioning and well-being: A self-determination theory perspective. Journal of Personality and Social Psychology, 92(3), 434-457. Doi: 10.1037/0022-3514.92.3.434,Proyer, R. T. (2014). To love and play: Testing the association of adult playfulness with the relationship personality and relationship satisfaction. Current Psychology, 33(4), 501-514. Doi: 10.1007/s12144-014-9225-6,Ryan, R. M. ve Frederick, C. (1997). On energy, personality, and health: Subjecti-ve Vitality as a dynamic reflection of well-being. Journal of Personality, 65(3), 529-565. Doi: 10.1111/j.1467-6494.1997.tb00326.x,Sheldon, K. M. ve Gunz, A. (2009). Psychological needs as basic motives, not just experiential requirements. Journal of Personality, 77(5), 1467-1492. Doi: 10.1111/j.1467-6494.2009.00589.x,Sheldon, K. M. ve Schüler, J. (2011). Wanting, having, andneeding: Integrating motive disposition theory and self-determination theory. Journal of Personality and Social Psychology, 101(5), 1106-1123. Doi: 10.1037/a0024952,Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.,Şimşir, Z., Arslan, C. ve Dilmaç, B. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Temel İhtiyaçlarının Doyumu Ölçeği’nin (üötidö) Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(2), 436-451. Doi: 10.37217/tebd.704554,Tian, L., Han, M. ve Huebner, E. S. (2014). Preliminary development of the ado-lescent students' basic psychological needs at schoolscale. Journal of Adolescence, 37(3), 257-267. Doi: 10.1016/j.adolescence.2014.01.005,Tichenor, V. (2005). Maintaining men’s dominance: Negotiating identity and power when she earns more. Sex Roles, 53(3), 191-205. Doi: 10.1007/s11199-005-5678-2,Toksoy, Ş. E., Cerit, C., Aker, A. T. ve Zvelc, G. (2020). Relational Needs Satis-faction Scale: Reliability and validity study in Turkish. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21(2), 37-44. Doi: 10.5455/apd.115143,Türkiye İstatistik Kurumu. (2023). Evlenme ve Boşanma İstatistikleri, 2022 (Sayı: 49437). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=49437&dil=1,Türkdoğan, T. ve Duru, E. (2012). Üniversite öğrencilerinde öznel iyi oluşun yordanmasında temel ihtiyaçların karşılanmasının rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2429-2446.,Watson, D., Clark, L. A. ve Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: The PANAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 104, 15-25.,Wubbolding, R. E. (2011). Reality therapy. American Psychological Association. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/17332-000,Xu, X., ve Lai, S. C. (2002). Resources, gender ideologies, and marital power: The case of Taiwan. Journal of Family Issues, 23(2), 209-245. Doi: 10.1177/0192513X020230020,Yarkın, E. (2014). Temel psikolojik ihtiyaçların karşılanma düzeyinin ilişki doyum ve yaşam doyum düzeyine katkısının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.,Žvelc, G., Jovanoska, K., ve Žvelc, M. (2020). Development and validation of The Relational Needs Satisfaction Scale. Frontiers in Psychology, 11, 901. Doi: 10.3389/fpsyg.2020.00901
dspace.entity.typePublication
local.indexed.atTRDizin

Files

Original bundle

Now showing 1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
Name:
İlişkisel Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği’nin Geliştirilmesi Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları.pdf
Size:
324.5 KB
Format:
Adobe Portable Document Format
Download

Collections

TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu