Hanehalkı türü üzerinden öteki kadın öznellikleri ve yapılı çevre

Abstract

Bu yazı, anne-eş rolünü üstlenen kadınların dışında, domestik mekanın oluşumuna aktif olarak katkı sağlayan öteki kadın aktörlerden yalnız yaşayan kadınların, yalnız annelerin ve evi paylaşan kadınların, bir başka deyişle marjinalleştirilmiş kadın öznelliklerinin hem yapılı çevreye yönelik ihtiyaç ve beklentilerini hem de potansiyel katkılarını ortaya koymayı hedefler. Kadınlığın topyekün bir cinsiyet kategorisi olarak değerlendirilmesinin, Türkiye de kadınların çoğunlukla ırk ya da din eksenli söz söyleme, direnç üretme üzerine yoğunlaşan pratiklerinin ötesinde, toplumu daha yatay kesen bir problem alanı olan kadınların barınma pratiklerine yönelir. Metin temelde iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm geçmişten günümüze marjinal olarak nitelenen hanehalklarının toplum içindeki konumuna, barınma pratiklerine ve İstanbul un bu bağlamdaki ayrıcalıklı konumuna odaklanırken, İkinci bölüm İstanbul da alternatif hanehalklarına mensup kadınlarla gerçekleştirilen ve derinlemesine görüşmelere dayanan alan araştırmasının bulgularını ortaya koyar. Günümüzde kadınların yaşamları boyunca çok sayıda farklı hanehalkı türü deneyimledikleri hesaba katıldığında, geleneksel normların dışında kalan marjinal hanehalkı türlerinin ihtiyaç ve beklentilerine yönelik farkındalık yaratmanın önemi bir kez daha ortaya çıkar. Böylesi bir farkındalığın çok amaçlı ve esnek kullanıma elverişli, daha nitelikli ve sofistike barınma biçim ve önerilerinin tartışılmasına, daha duyarlı yaşam çevrelerinin oluşumuna zemin hazırlama potansiyeli taşıdığı düşünülmektedir.