Yüksek Lisans & Doktora

Permanent URI for this communityhttp://acikerisim.bau.edu.tr:4000/handle/123456789/11

Browse

Now showing 1 - 2 of 2

Okul öncesi eğitimine yönelik bilgisayar destekli öğretim tasarımı
(Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013-04) Küçükoğlu, Burcu; Adıgüzel, Tufan
Okul öncesi eğitimde, teknolojinin önemli etkisinin olduğu ilgili alan yazınında çokça ifade edilmiş olsa da, bu zamana kadar yapılmış olan çalışmalarda, okul öncesi çocuklar için bilgisayar destekli uygulamalarda kullanılan öğretim metotlarının benzer olduğu, eğitsellik ve çocukların bilişsel gelişimleri açısından yetersiz kaldıkları saptanmıştır. Bununla birlikte, bu tür uygulamaların hazırlanması noktasındaki öğretmen görüşleri, çocukların gelişim süreci ve geleneksel eğitimin göz önünde bulundurulmadığı saptanmış, bu da öğretim tasarımı ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada, 4-5 yaş anaokulu çocuklarının bilişsel gelişimlerini göz önünde bulundurarak, renk kavramını kazanmalarına veya renk kavramını pekiştirmelerine yardımcı olmak üzere Dick, Carey ve Carey modeline dayandırılarak bilgisayar ortamında sunulacak örnek bir tasarım geliştirilmiştir. Geliştirilen örnek tasarımın renk kavramına yönelik eğitime uygun olup olmadığı araştırılmış, öğretimin tasarım ihtiyacını karşılama noktasında yeterli olup olmadığı tartışılmıştır. Geliştirme araştırması olan bu çalışmada; tasarlama, geliştirme ve değerlendirme sürecine 1 anaokulu koordinatörü, 3 anaokulu müdürü, 4 anaokulu öğretmeni, 4 öğretim tasarımcısı ve iki özel ve iki devlet okulunun anaokulu bölümlerinden seçilen 4 ve 5 yaş grubundan 8 (4 kız, 4 erkek) öğrenci katılmıştır. Örnek tasarımın hazırlanması için modelin her aşamasında (1) konu alan uzmanları ile görüşme formu, (2) eğitsel yazılım içerik değerlendirme formu, (3) kitap içerik değerlendirme formu, (4) öğrenen renk bilgisi formundan elde edilen veriler ile değerlendirilmesi ve etkinliğinin ölçülebilmesi için (1) öğrenci gözlem notları ve (2) uzman değerlendirme formlarından elde edilen veriler dikkate alınmıştır. İhtiyaç analizi ve öğretim amaçlarının belirlenmesi aşamasında mülakatlar, eğitsel yazılım ve kitap içerik değerlendirme formlarından elde edilen veriler sürekli karşılaştırmalı olarak analiz edilerek temalar belirlenmiş, elde edilen bulgular veri toplama kaynakları ile eşleştirilerek üçgenleme yapılmıştır. Öğrenen analizinde, konu alan uzmanlarından toplanan veriler tablolaştırılmış, biçimlendirici değerlendirmede gözlem kayıtları ve uzman değerlendirme formlarından elde edilen veriler birlikte analiz edilmiştir. Dick, Carey ve Carey modelinin aşamalarına göre elde edilen sonuçlarda, ihtiyaç analizi ve öğretim amaçlarının belirlenmesi aşamasında renk öğretim yaşının 2 olduğu, ancak öğretime 3 yaşında başlandığı; bazı eğitsel yazılımların içeriğinin yaşa uygun olmadığı, kullanılan materyallerde ara renk anlatımında karışımların belirtilmediği görülmüştür. Giriş davranışlarının değerlendirilmesi aşamasında ise çocukların benzer yaşta olmalarına rağmen, farklı renk bilgilerinin olduğu görülmüş, öğretim analizi / performans hedeflerinin belirlenmesi / ölçme değerlendirme kriterlerinin belirlenmesi aşamasında konu alan uzmanları ile çalışılarak araştırmacı tarafından renk bilgisi şeması ve bu şemaya yönelik kazanımlar yazılmış, öğretim stratejisinin geliştirilmesi, öğretim materyallerinin seçimi ve geliştirilmesi aşamalarında araştırmacı tarafından, örnek bir tasarım geliştirilmiştir. Hazırlanan bu örnek tasarım, okul öncesi çocuklara hikaye yardımıyla öğrenim kartları üzerinden renk kavramının anlatıldığı, “Ön test”, “Konu Anlatımı” ve “Son test” bölümlerinden oluşmaktadır. Geliştirilen örnek materyal tasarım modelinin yeterliliğini belirlemek için, öğrencilerden alınan geri bildirimler ve konu alan uzmanları ile öğretim tasarımı değerlendiricilerinin “Uzman Değerlendirme Formu” ile görüşleri alınmış, tasarımın yeterli düzeyde olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, öğretim tasarım ihtiyacının giderilebilmesi için bilgisayar ortamında sunulabilecek materyallerin, çocukların bilişsel gelişimlerinin, öğretmen görüşleri ile geleneksel öğretimin dikkate alınarak geliştirilmesinin önemi ortaya çıkmıştır. Söz konusu örnek materyal tasarımının -okul öncesi dönemde bilgisayar destekli eğitim uygulamaları geliştirilirken öğretim tasarımı aşamalarının izlenmesi ve devamında çocukların bilişsel gelişimlerinin göz önünde bulundurulmasının önemi açısından - okul öncesi çocuklarına renk kavramı kazandırılmasında veya pekiştirilmesinde, öğretmenlere ve ailelere yardımcı olacağı düşünülmektedir. Çalışmanın, konu ile ilgili yapılacak araştırma ve çalışmalara ışık tutması amaçlanmaktadır.
Okul öncesi öğrencilerine renk kavramını kazandırmada eğitsel yazılım geliştirme ve geçerliğini ölçme çalışması
(Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013-01) Gürbulak, Neşe; Adıgüzel, Tufan
Okul öncesi eğitiminde teknolojinin çok önemli olduğunun vurgulanmasına rağmen, şimdiye kadar yapılan araştırma ve çalışmalarda, okul öncesi çocuklar için eğitsel yazılım kullanımının son derece yetersiz olduğu, doğru eğitsel yazılımların kullanılıp kullanılmadığı noktasında yeterli bilgiye sahip olunamadığı ilgili alanyazına yansımış durumdadır. Okul öncesi eğitiminde -öğrenme ortamlarını zenginleştirmek amacıyla- kullanılmakta olan yazılımların büyük bir çoğunluğu; araştırma tabanlı oluşturulmuş tasarımlara, ara yüz model ve prensiplerine dayandırılmadığından, hitap edilen öğrenci grubunun gelişim ve bilişsel süreçlerinde öğretim metodolojisi ve içerik açısından çok karmaşık ve yetersiz kalmaktadır. Bu probleme bir çözüm önerisi sunmak amacıyla, 4-6 yaş arası anaokulu çocuklarının renk kavramını daha kolay kazanmalarına yardımcı olmak üzere, bilgisayar ortamında etkileşimli bir uygulama (“eRENKÖĞREN”) geliştirilmiştir. Geliştirilen uygulamanın; renk kavramına yönelik geleneksel eğitime denk olup olmadığı araştırılmış, bu eğitim ortamını zenginleştirerek daha ileriye taşıyıp taşıyamayacağına ilişkin geçerliliği test edilmiş ve uygulama sürecinde elde edilen veriler ışığında ideal bir model olup olmadığı tartışılmıştır. Hazırlanan bu materyal, okul öncesi çocuklara bir animasyon yardımıyla renk kavramının aktarıldığı, “Konu Anlatımı” (Hikaye), “Oyun” ve “Boyama Kitabı” bölümlerini kapsamaktadır. Araştırma tek grup ön test-son test grup planına göre tasarlanmıştır. Araştırmaya üç özel okul ve üç devlet okulunun anaokulu bölümlerinden seçilen 4, 5, 6 yaş grubundan 165 (83 erkek, 85 kız) öğrenci katılmıştır. Uygulamanın geçerliliğini ölçmek için; (1) öğrencilerin renk bilgileri hakkında ön bilgi edinmek için öğretmenler tarafından doldurulan “Öğrenci Renk Ön Bilgisi Formu,” (2) “eRENKÖĞREN” içinde gerçekleştirilen ön test ve son test sonuçları, (3) “Konu Anlatımı Bölümü”nde (Hikaye) öğrencinin her renk için verdiği cevaplar ve doğru cevaba ulaşma süreçlerinde yaptıkları teşebbüs sayıları ve (4) öğrencinin “eRENKÖĞREN”i kullanma sürecinde gözlemci tarafından doldurulan “eRENKÖĞREN-Öğrenci Etkileşim Formu”ndan elde edilen veriler kullanılmıştır. Geliştirilen yazılımın geçerliliğini ve yeterliliğini belirlemek için, öğretmenlerden alınan öğrencilerin renklerle ilgili ön bilgileri ile öğrencilere “eRENKÖĞREN” üzerinde uygulanan ön test sonuçları arasındaki uyum oranı araştırılmış ve tüm yaşlara göre renklerin çoğunluğunda yüzdelik uyumlarının yüksek olduğu (>%90) saptanmıştır. Okul türü ve yaş grubu değişkenine göre, ana ve ara renk ön ve son test sonuçları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bununla birlikte, 5 yaş grubunda ara renk son test ortalama sonucu, ara renk ön test ortalama sonucundan daha yüksek çıkmış; fakat bu fark 0.05 anlamlılık düzeyinde bulunmamış, özel okul öğrencilerinin ana ve ara renk ön-son test ortalamaları, devlet okulu öğrencilerinin ana renk ön test ortalamalarından daha yüksek çıkmıştır. Sonuç olarak uyum oranının yüksek olması, verilerin farklı olmaması, öğrencinin renk konusunda bildiklerini yazılıma tekrar taşıyabilmesi ve sistemin de buna cevap verebilmesi, “eRENKÖĞREN”in eğitimde kullanılabilecek alternatif bir öğrenme aracı olabileceğini göstermektedir. Söz konusu eğitsel yazılım tasarımının -teorisi paralelinde hedef kitle üzerinde uygulanmak suretiyle pratiğe de dönüştürüldüğü için- özellikle okul öncesi eğitime önemli katkılar sağlayabileceğine, renk kavramını kazandırmada öğretmenlere yol gösterici olabileceğine inanılmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili yapılacak başka çalışmalara ışık tutulması ve bilgisayar destekli öğretim konusunda alanyazına katkı sağlanması da amaçlanmaktadır.